Функциональная фонетика: просодические приёмы выразительного чтения текста
ӘӨЖ 811.512.122’36
В данной статье рассматриваются актуальные проблемы функциональной фонетики. В частности, объектом исследования является проблема единой функции компонентов интонации в речи. Такие компоненты интонации, как мелодика, ритм, пауза, стилистическая окраска, выразительность, выполняют особую роль во всех областях стилистики речи. Исследование интонации с этой точки зрения дает возможность сделать научные выводы о познавательном и эстетическом значении человеческой речи.
В статье отмечается, что научно-теоретические проблемы объекта исследования функциональной фонетики многогранны, их решение является основной задачей современного казахского языкознания. Природа речи, а особенно функция звука очень сложна. Поэтому основной целью статьи стало рассмотрение фонетики слова как интеллектуального, психофизического, психолингвистического, эстетического явления.
Ключевые слова: интонация, просодические приёмы, ассоциативный эксперимент, стилевая окраска, синтагма, ритм
ӘӨЖ 811.512.122’36
Ақымбек С. Ш. (Алматы қ., Қазақстан)
ФУНКЦИОНАЛДЫ ФОНЕТИКА: МӘТІНДІ МӘНЕРЛЕП ОҚУДЫҢ ПРОСОДИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕРІ
Бұл мақалада функционалды фонетика мәселесінің көкейкесті мәселесі қарастырылады. Атап айтқанда, интонацияның компоненттері сөйлеу ағымында біртұтас функция атқаратыны зерттеу нысанына алынды. Интонацияның әуен, ырғақ, кідіріс, қарқын сияқты танымдық тәсілдер қолданыс тілі стилистикасының барлық саласында өзінің стильдік бояуымен, көркемдігімен ерекше рөл атқарады. Интонацияны осы тұрғыдан зерттеу тереңдетіп қарастыру арқылы адам сөзі танымдық және эстетикалық мәніне ғылыми тұжырым жасау көзделінді.
Бұл мақалада бұл салаға қатысты зерттелінбеген істер мен проблемалар өте көп, функционалды фонетика саласының зерттеу нысаны, оған қатысты ғылыми-теориялық мәселелер, жалпы ғылыми теориясын жасау, практикалық мәнін ашу, мақсаты мен міндеттерін көрсету – бүгінгі қазақ тіл ғылымының кезек күттірмейтін міндеттерінің бастылары. Сөз сөйлеу әсіресе дыбыстаудың функциясының табиғаты өте күрделі. Сондықтан сөздің дыбысталуының интеллектуалдық, психофизиологиялық, психолингвистикалық, эстетикалық құбылыс ретінде тану оның маңызды сипатын анықтауда басты міндет ретінде алынады.
Түйін сөздер: интонация, просодикалық тәсілдер, ассоциативтік эксперимент, стильдік бояу, синтагма, ырғақ